Vụ nghìn tỷ và bà Trương Mỹ Lan có liên quan gì? Liệu SCB có phá sản không

Một trong những vụ án đáng chú ý gần đây là vụ lừa đảo khủng do Chủ Tịch Tập Đoàn Vạn Thịnh Phát gây ra, với số tiền lên đến 304 tỷ VND (khoảng 13 triệu USD). Bài viết này sẽ đi sâu vào mạng lưới phức tạp của sự gian lận và thao túng do Chủ Tịch tổ chức, đồng thời xem xét các phương pháp sử dụng và hậu quả mà họ đã phải đối mặt.

Quá trình thâu tóm và chi phối ngân hàng SCB

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ra kết luận điều tra về vụ án liên quan đến Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB và các đơn vị có liên quan, đề xuất truy tố tổng cộng 86 bị can.

Trong số này, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Trương Mỹ Lan, đối mặt với 3 tội danh bao gồm đưa hối lộ, vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng và tham ô tài sản. Bên cạnh đó, Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II – Ngân hàng Nhà nước, cũng bị đề xuất truy tố về tội nhận hối lộ.

Theo kết luận của cuộc điều tra, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (SCB) đã bắt đầu hoạt động từ ngày 1/1/2012, hợp nhất 3 ngân hàng, bao gồm Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (cũ), Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam Tín Nghĩa và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đệ Nhất.

Hiện tại, SCB có vốn điều lệ lên đến 15.231 tỷ đồng, mở rộng hoạt động với 50 chi nhánh và 184 phòng giao dịch trên toàn quốc. Bà Trương Mỹ Lan, giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, đang đảm nhận vị trí này tại SCB.

Ngân hàng SCB hoạt động theo hình thức Công ty Cổ phần, tuân thủ theo Luật Doanh nghiệp và là một Tổ chức tín dụng, theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng.

Mặc dù bị can Trương Mỹ Lan không giữ chức vụ cụ thể tại Ngân hàng SCB, tuy nhiên, từ thời điểm sáp nhập vào năm 2012 đến hiện tại, bà Lan và các cá nhân thân tín của bà liên tục giữ 85% đến 91,5% tổng số Cổ phần, cấp quyền hạn quản lý và chi phối tại ngân hàng này.

Với việc kiểm soát số lượng Cổ phần chi phối, Trương Mỹ Lan và nhóm người thân tín của bà đảm bảo sự ổn định và chi phối các cấp lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB, bao gồm Hội đồng quản trị và Ban điều hành. Điều này dẫn đến thực tế rằng mọi hoạt động của ngân hàng đều chủ yếu phục vụ cho mục đích và lợi ích cá nhân của Trương Mỹ Lan.

Mặc dù Ngân hàng SCB được phép thu nhận tiền gửi từ cá nhân, tổ chức, và quản lý tiền huy động để thực hiện các hoạt động kinh doanh cấp tín dụng theo quy định của pháp luật, nhưng bị can Trương Mỹ Lan đã lạm dụng quyền lực của mình. Thay vì tuân thủ quy định, bà đã sử dụng quyền hạn để chỉ đạo việc lập hồ sơ vay vốn hợp pháp, nhằm rút tiền từ Ngân hàng SCB để phục vụ mục đích cá nhân của mình.

Các hồ sơ vay trong vụ án này thực sự không tuân thủ quy định của pháp luật. Những sai phạm được xác định chi tiết trong các hồ sơ cho vay bao gồm việc tạo ra các pháp nhân cá nhân vay vốn do nhóm Vạn Thịnh Phát thành lập. Điều đáng chú ý là những người này không có nhu cầu vay vốn thực sự hoặc các phương án vay vốn chỉ được sử dụng nhằm mục đích phục vụ cho lợi ích cá nhân của bà Trương Mỹ Lan.

Tài sản được đưa vào hồ sơ chỉ là một phương thức thủ đoạn, vi phạm quy trình thủ tục đăng ký tài sản đảm bảo, cũng như vi phạm về giá trị và tính pháp lý. Hành động này nhằm hợp pháp hóa quá trình rút tiền từ Ngân hàng SCB, tạo điều kiện cho bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm thực hiện việc này một cách không đúng đắn.

Chiếm đoạt tiền ngân hàng bằng những thủ đoạn dơ bẩn

Theo cáo buộc của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, kể từ ngày Ngân hàng SCB sáp nhập vào ngày 1/1/2012 đến ngày 7/10/2022, bị can Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã thực hiện một số lượng lớn các hồ sơ vay vốn giả mạo nhằm rút ra một số tiền đặc biệt lớn để phục vụ cho mục đích cá nhân của bà Lan.

Trong khoảng thời gian từ 1/1/2018 đến 7/10/2022, theo kết quả điều tra, bị can Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo việc lập giả mạo 916 hồ sơ vay vốn để chiếm đoạt số tiền từ Ngân hàng SCB. Đến thời điểm hiện tại, số tiền nợ từ những khoản vay này đã lên đến hơn 545 nghìn tỷ đồng.

Tất cả số tiền này đã được chiếm đoạt với mục đích phục vụ cho lợi ích cá nhân của Trương Mỹ Lan.

Liên quan đến tội Tham ô tài sản của bị can Trương Mỹ Lan, Cơ quan điều tra cáo buộc rằng việc đưa tài sản bảo đảm vào Ngân hàng SCB chỉ là một thủ đoạn và phương thức phạm tội. Trong quá trình này, có nhiều tài sản bảo đảm không có giá trị pháp lý, không đủ điều kiện để làm tài sản thế chấp, nhưng vẫn được định giá và nâng khống giá trị, sau đó đưa vào thế chấp tại Ngân hàng SCB nhằm tạo ra các phương án vay.

Trong số đó, có 684/1.284 khoản vay không có thủ tục thế chấp khi giải ngân; nhiều khoản vay đã được giải ngân trước khi có hồ sơ vay và tài sản đảm bảo hợp thức.

Tổng cộng có 201/1.284 khoản vay chưa được phê duyệt bởi cấp có thẩm quyền. Tất cả các bị can tại Ngân hàng SCB đã thừa nhận chỉ ký thủ tục hợp thức mà không thực hiện thẩm định và đánh giá khoản vay theo quy định của pháp luật và quy trình của Ngân hàng SCB về việc cho vay.

Vì vậy, có đủ căn cứ để xác định rằng toàn bộ số tiền gốc hơn 415 nghìn tỷ đồng, mà Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã lập hồ sơ vay vốn hợp thức để rút ra khỏi Ngân hàng SCB, đến nay vẫn còn dư nợ không trả được, là số tiền mà cựu Chủ tịch Vạn Thịnh Phát đã chiếm đoạt từ Ngân hàng SCB.

Với khoản vay được đảm bảo hơn 111 nghìn tỷ đồng, Cơ quan điều tra xác định trách nhiệm của Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã chiếm đoạt từ SCB số tiền hơn 304 nghìn tỷ đồng. Ngoài ra, hành vi tham ô tài sản của Lan còn gây thiệt hại số tiền hơn 129 nghìn tỷ đồng, đó là số tiền lãi phát sinh từ số tiền gốc bị chiếm đoạt như đã nêu trên.

Trương Mỹ Lan và nhóm đồng phạm

Trong quá trình điều tra vụ án, ông Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch Hội đồng Quản trị và Tổng Giám đốc Tập đoàn Capella Holding, được xác định có hành vi lạm dụng tín nhiệm và chiếm đoạt tài sản trong quá trình hợp tác kinh doanh với bà Trương Mỹ Lan.

Bên cạnh ba tội danh đã đề nghị truy tố, bà Trương Mỹ Lan còn bị khởi tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc phát hành trái phiếu. Tuy nhiên, cơ quan điều tra hiện đã tách vụ án này để xử lý sau. Trong hành vi này, cơ quan chức năng đã bước đầu xác định bà Lan và đồng phạm đã thực hiện lừa đảo chiếm đoạt số tiền lên đến 30.000 tỷ đồng từ 42.000 nhà đầu tư.

Cũng liên quan đến vụ án, Bộ Công an vừa phát lệnh truy nã 7 bị can do xác định rằng nhóm này đã bỏ trốn. Các đối tượng bị truy nã bao gồm:

• Nguyễn Thị Thu Sương – Cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị SCB
• Đinh Văn Thành – Cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị SCB
• Chiêm Minh Dũng – Cựu Phó tổng giám đốc SCB
• Trầm Thích Tồn – Cựu Thành viên Hội đồng quản trị SCB
• Sun Henry Ka Ziang – Thành viên Hội đồng quản trị SCB, quốc tịch Trung Quốc
• Lam Lee George – Cựu Thành viên Hội đồng quản trị SCB
• Nguyễn Lâm Anh Vũ – Cựu Phó giám đốc chi nhánh Bến Thành SCB

Tất cả 7 bị can trên đang được điều tra về các tội vi phạm quy định liên quan đến hoạt động ngân hàng, cũng như các hành vi khác liên quan đến hoạt động ngân hàng và tham ô tài sản trong vụ án Vạn Thịnh Phát.